ΖΗΝΩΝΟΣ 13 [Καφενειον το ΠΑΝΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΝ ]. Του Γιάννη Τζέρπου!

Αρχες δεκαετιας του 1950 . Εκλεισε μολις , τυπικα τουλαχιστον, το πιο ματωμενο κεφαλαιο της συγχρονης ιστοριας μας ,το κεφαλαιο του εμφυλιου πολεμου . Οι συνεπειες του ανυπολογιστες . Πιο μεγαλη ισως ο διχασμος και η διαρραγη της ενοτητας της βασης της κοινωνιας . Ανθρωποι που ειχαν γεννηθει για να αγαπιουνται και οχι να μισουνται τοποθετηθηκαν απεναντι ο ενας στον αλλο . Στο χωριο μας τουλαχιστον - τυχη αγαθη - ο λογαριασμος αυτος δεν σφραγιστηκε και δεν πληρωθηκε με αιμα. Ισως αυτο να οφειλεται στην τυχη . Ισως να οφειλεται στη φρονηση ‘’των πρωτων ‘’ των αντιθετων ομαδων , οι πλατες των οποιων φαινεται αντεξαν να σηκωσουν το βαρυ φορτιο της συνεσης και της αληθειας και να το διαχειριστουν σωστα .

Ομως στην προσπαθεια της ανασυγκροτησης , της επουλωσης των πληγων και της προς τα μπρος πορειας, ανοιξε χαινουσα η πληγη της αστυφυλιας και για το χωριο μας . Το οραμα μιας καλλιτερης ζωης ,οχι τοσο για τους ιδιους , αλλα για τα παιδια τους , αναγκασε τους πατεραδες - αυτους μονο σε πρωτη φαση - να αφησουν πισω γυναικα [ η οποια για μια ακομη φαρα σταθηκε ηρωιδα ] , παιδια και τους ανημπορους γονεις και να παρουν το δρομο της φυγης για την πρωτευουσα κατ αρχας και αργοτερα για τη Γερμανια . Να καζαντησουν εκει , να προκοψουν , για να μπορεσει να δει και η φαμιλια τους μιαν ασπρη μερα. Ζωη ομως με στερηση . Τιποτα για τον εαυτο τους . Το οποιο ισχνο περισσευμα απο το μεροκαματο θα ερθει κομποδεμα στο χωριο , για τη συντηρηση της φαμιλιας , τα φαρμακα των ανημπορων γονιων , τα γραμματα [ σπουδες] των παιδιων . Την ιδια πορεια και τα ανηλικα παιδια . Με το που τελειωναν το Δημοτικο Σχολειο ανοιγαν τα αδυναμα φτερα τους για την πρωτευουσα ,να κοιμηθουν εκει σε ανηλιαγα δωματια , σε σκαφες φουρνων ,να εργασθουν σε καθε μορφης εργασια για να συνεισφερουν στο φτωχο οικογενειακο εισοδημα , να μαθουν γραμματα οι μικροτεροι , να παντρεφτει η αδερφη . ............

Η αναγκη της επικοινωνιας ομως ειναι βασικη .Πρεπει να βλεπονται μεταξυ τους . Να λενε τον πονο τους . Να μοιραζονται τα προβληματα τους . Να ακουμπαει ο ενας πανω στον αλλο . Να συζητανε τα προβληματα του χωριου . Την αναγκη αυτη την καλυψε σε μεγαλο βαθμο η Αδελφοτητα την οποια - και ειναι αυτο προς τιμη ολων μας - την κρατησαμε μακρυα απο καθε αλλοτρια προς τον σκοπο της σκεψη και ενεργεια . Στεκι της το καφενειον της οδου Ζηνωνος 13 . Το Πανηπειρωτικον . Ηταν το δευτερο σπιτι των χωριανων . Τις βραδυνες ωρες μετα τον καματο της ημερας εκει φερνανε τα βηματα τους . Στις αναθυμιασεις του τσιπουρου και του καπνου του τσιγαρου σβηνανε τον καημο τους . Παντα προθυμος εκει να τους εξυπηρετηση ο μπαρμα Κλεομενης ο ταμπης . Ηταν η ψυχη του καφενειου .Παντοτε καλωσυνατος. Παντοτε προσχαρος. Παντοτε με ενα καλο λογο στο στομα για τον καθενα . Εκει θα μαθουν νεα απο το χωριο απο καποιον που ηρθε προσφατα. Απο τα χερια του μαρμπα Κλεομενη θα παρουν το γραμμα που η συζυγος εστελνε στον συζυγο. Ναι , δεν ειναι υπερβολη . Η αλληλογραφια γινοταν μεσω του καφενειου της οδου Ζηνωνος 13 . Αυτη τη διευθυνση δηλωνε ο καθενας. Παραληπτης ο μπαρμπα Κλεομενης. Διανομεας ο ιδιος. Πολλες φορες ως μαθητης του Δημοτικου σχολειου εγραψα τη διευθυνση στο φακελο:

Κυριον Κλεομενην Κωσταν .
[ Δια τον .......................................................]
Πανηπειρωτικον Καφενειον Ζηνωνος 13 .
Ομονοια . Αθηνα .
Αυτος ο τιτλος ειναι που μου εστησε παγιδα. Στο παιδικο μου μυαλο ηταν κατι το μεγαλο . Κατι το ξεχωριστο . Ελεγα μεσα μου : ΠΑΝΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΝ : Δηλαδη ολη η Ηπειρος εκει . Λιγα μολις μετρα απο τον αφαλο της Αθηνας, την Ομονοια . Το επλασα μεσα μου τεραστιο . Με τζαμαριες διαφανες , λουσμενο απο το φως λογης των λογιων πολυφωτων . Με πολυτελη , βελουδινα τουλαχιστον , καθισματα . Μα μαρμαρινο δαπεδο και τοιχους ντυμενους με ταπετσαριες οπου σειρα θα ηταν τα καδρα των απο την Ηπειρο ευεργετων . Δεν μπορει ελεγα να ειναι αλλιως . Μιλαμε για Πανηπειρωτικον!.............
Ι962 . Μολις που πηρα το πτυχιο. Δασκαλος πια . Ηταν καιρος να ανοιξω και εγω τα πτερα μου για την Αθηνα αναζητωντας καλλιτερη τυχη . Ηταν το πρωτο μου ταξιδι . Ειχα την ατυχια να ταξιδεψω νυχτα και να στερηθω ακομη και το χαζι της διαδρομης . Μετα απο μια βασανιστικη και κουραστικη ολονυκτια διαδρομη βρεθηκα με την βαλιτσα στο χερι ,ωρα 5η πρωινη , το πρακτορειο στην οδο Φαβιερου.
Πηρα μαζυ με αλλους δυο ταξι . Αυτοι ,ακουσα , θα πηγαιναν Καλλιθεα . Εγω με καμαρι ζητησα : «Παρακαλω για το Πανηπειρωτικον Καφενειον, Ζηνωνος 13»
Φαινεται οτι το υφος μου θα ηταν μαλλον υπεροπτικο γιατι , αν καταλαβα καλα , με κοιταξαν καπως παραξενα . Ηταν σαν να μου ελεγαν : «Σιγα ρε, μη σπασουνε τα αυγα!......»
Δεν εδωσα ομως σημασια . Μετα απο ολιγολεπτο διαδρομη, κοφτη η φωνη του ταξιτζη : «Ο κυριος για Ζηνωνος 13 να κατεβει . Δραχμες πεντε.»
Κατεβηκα . Κοιταξα απορημενος γυρω μου . Δεν μπορει. Καποιο λαθος θα εγινε . «Σας παρακαλω....», ειπα στον ταξιτζη ψαχνοντας στη τσεπη μου για τα χρηματα «.....σας ειπα για Ομονοια . Για Ζηνωνος 13 . ΤΟ ΠΑΝΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΝ» .
«Ναι κυριε . Οριστε. Δειτε τη γωνια του δρομου δεν λεει εκει οδος Ζηνωνος ; Να αλλωστε και η ταμπελα.»
Σηκωσα τα ματια μου για να αντικρυσω μια ξεθωριασμενη ταμπελα οπου σε ημικυκλικο σχημα διεκρινες , η μαλλον μαντευες , αφου ελειπαν 6-7 γραμματα, τη λεξη «ΠΑΝΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΝ»
Περασα στο απεναντι πεζοδρομιο για να αγναντεψω απο μακρυα . Μου περασε απο το μυαλο να γυρισω πισω και να φυγω . Που να παω ομως ; Δεν ειχα διαφυγη .
Με δισταγμο προχωρησα και δηλωσα την ταυτοτητα μου στον πρωινο σερβιτορο , Σουλης ,αν θυμαμαι καλα , το ονομα του, απο τη Χινκα η καταγωγη του : «Καλημερα..» , ειπα , «....ειμαι ο ανεψιος του κ . Κλεομενη Κωστα».
Προσχαρος ο σερβιτορος με καλοδεχθηκε . Καθησα σε ενα τραπεζι με τεσσερις γυρω του ψαθινες ,τριμμενες καρεκλες και αθελα μου αρχισα να περιεργαζομαι το χωρο .
Μου φαινοταν πως βλεπω ενα κακο ονειρο , ενα εφιαλτη. Γκρεμιστηκε μεσα μου ολοκληρος κοσμος . Σπασανε και κατρακυλουσανε σα σε βαραθρο οι τζαμαριες, τα πολυφωτα και τα μαρμαρινα δαπεδα και στη θεση τους μπηκαν σαθρο ξυλινο δαπεδο , ξυλινες πορτες με λερα τζαμια και μια δυο ηλεκτρικες λαμπες . Σκιστηκανε τα βελουδινα καθισματα και οι ταπετσαριες με τα καδρα των ευεργετων για να μπουν στη θεση τους τριμενες ψαθινες καρεκλες , βρωμικοι καπνισμενοι τοιχοι , οπου κρεμονταν δυο-τρια καδρα με μεθυσμενους να κρατουνται απο κολωνες ηλεκτροφωτισμου και τους δυο εμπορους , τον ενα κατηφη με την ενδειξη «ο πωλων επι πιστωσει» και τον αλλο χαρουμενο και γελαστο με την ενδειξη «ο πωλων τοις μετρητοις»
Δεν ειναι δυνατον , ελεγα και ξαναλεγα μεσα μου . Δεν ηθελα να το πιστεψω . Εφιαλτης ειναι . Οπου ναναι θα ξυπνησω και ολα θα ειναι καλα.
Τη σιωπη μου και το κακο ονειρο που ζουσα το διεκοψε ο μπαρμπας ο Κλεομενης. Προσχαρος με χαιρετησε . Καθησε διπλα μου . Αμεσως να με τραταρει . Δεν καπνιζα . Δεν επινα. Ζητησα με απλοτητα ενα γλυκο του κουταλιου . Και ο καλοκαγαθος μπαρμπας : « Ακου να σου πω , επειδη απο εδω θα περνας απο τωρα και περα συχνα . Για να εισαι σιγουρος , εδω μεσα θα πινεις μονο ο,τι βραζει . Τιποτε αλλο!»
Δεν ειπα τιποτε . Απλως ενιωσα μεσα μου την ταφοπλακα να σφραγιζει το γκεμισμενο ονειρο .
Και ομως . Οι μερες περασαν . Το Πανηπειρωτικον καφενειον της οδου Ζηνωνος 13 εγινε και δικο μου σπιτι . Σημειο αναφορας και για μενα οπως για καθε Ηπειρωτη . Εκει και στα γυρω στενα και βρωμικα δρομακια της οδου Μαραθωνος και Ποπλιου , σε πολλες παννυχιδες , παρεα με φιλο καλο , ξυναμε τις πνευματικες μας φαγουρες με οδηγους τον Ιερο Αυγουστινο , τον Ντοστογιεφσκι , τον Μαρξ και την Φιλοκαλια ...
Κουρεντα 18 Αυγουστου 2014 Γιαννης Τζερπος